I C 713/19 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Nidzicy z 2021-11-17

sygn. akt I C 713/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2021 r.

Sąd Rejonowy w Nidzicy I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:

sędzia Grzegorz Michalski

Protokolant:

p.o. sekr. sąd. Mateusz Sinkowski

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 listopada 2021 r. w N.

sprawy z powództwa E. J.

przeciwko W. J.

o wydanie nieruchomości i zapłatę

I. nakazuje pozwanemu W. J., aby - w terminie 1 /jednego/ miesiąca od dnia uprawomocnienia wyroku - opróżnił, opuścił wraz ze wszystkim rzeczami prawa jego reprezentującymi i wydał powódce E. J. zajmowaną przez niego o powierzchni 0,1545 ha część nieruchomości gruntowej składającej się z zabudowanej działki gruntu położonej w miejscowości L., w gminie N., w powiecie (...), województwie (...), oznaczoną numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,3761 ha, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Nidzicy IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...);

II. orzeka, że pozwanemu W. J. nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego;

III. zasądza od pozwanego W. J. na rzecz powódki E. J. kwotę 6691,13 zł /sześć tysięcy sześćset dziewięćdziesiąt jeden złotych trzynaście groszy/ wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

- od kwoty 671,13 zł za okres od dnia 01.07.2019 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1202 zł za okres od dnia 01.08.2019 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1202 zł za okres od dnia 01.09.2019 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1202 zł za okres od dnia 01.10.2019 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1202 zł za okres od dnia 01.11.2019 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1202 zł za okres od dnia 01.12.2019 r. do dnia zapłaty,

IV. zasądza od pozwanego W. J. na rzecz powódki E. J. kwotę 27896 zł /dwadzieścia siedem tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt sześć/ wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.01.2020 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.02.2020 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.03.2020 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.04.2020 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.05.2020 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.06.2020 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.07.2020 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.08.2020 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.09.2020 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.10.2020 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.11.2020 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.12.2020 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.01.2021 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.02.2021 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.03.2021 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.04.2021 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.05.2021 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.06.2021 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.07.2021 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.08.2021 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.09.2021 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.10.2021 r. do dnia zapłaty,

V. umarza postępowanie w pozostałym zakresie;

VI. zasądza od pozwanego W. J. na rzecz powódki E. J. kwotę 3400 zł /trzy tysiące czterysta/ tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 1800 zł /tysiąc osiemset/ tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

VII. odstępuje od obciążania pozwanego W. J. nieuiszczonymi kosztami sądowymi pokrytymi tymczasowo przez Skarb Państwa.

sygn. akt I C 713/19

UZASADNIENIE

Po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa powódka E. J. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika wniosła do Sądu Rejonowego w Nidzicy o nakazanie pozwanemu W. J., aby w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia wyroku opróżnił, opuścił i wydał powódce zajmowaną przez niego część nieruchomości gruntowej składającej się z zabudowanej działki gruntu położonej w miejscowości L., w gminie N., oznaczoną numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,3761 ha, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Nidzicy IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...). Nadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 6691,14 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres: - od kwoty 681,14 zł za okres od dnia 01.07.2019 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1202 zł za okres od dnia 01.08.2019 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1202 zł za okres od dnia 01.09.2019 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1202 zł za okres od dnia 01.10.2019 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1202 zł za okres od dnia 01.11.2019 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1202 zł za okres od dnia 01.12.2019 r. do dnia zapłaty oraz o zapłatę kwoty 27896 zł raz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie: - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.01.2020 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.02.2020 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.03.2020 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.04.2020 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.05.2020 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.06.2020 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.07.2020 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.08.2020 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.09.2020 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.10.2020 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.11.2020 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.12.2020 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.01.2021 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.02.2021 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.03.2021 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.04.2021 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.05.2021 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.06.2021 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.07.2021 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.08.2021 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.09.2021 r. do dnia zapłaty, - od kwoty 1268 zł za okres od dnia 01.10.2021 r. do dnia zapłaty. Ponadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według przedłożonego spisu kosztów /pozew, k. 1 - 4, pismo zawierające rozszerzenie powództwa, k. 294 - 296, oświadczenie na rozprawie, k. 297/.

W uzasadnieniu pozwu powódka argumentowała, iż jest wyłączną właścicielką nieruchomości gruntowej składającej się z zabudowanej działki gruntu położonej w miejscowości L., w gminie N., oznaczoną numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,3761 ha, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Nidzicy IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...). Nieruchomość ta znajduje się w posiadaniu pozwanego, który uniemożliwia jej posiadanie tejże nieruchomości. Pismem z dnia 1 marca 2019 r. powódka wezwała pozwanego do opuszczenia nieruchomości w terminie 3 miesięcy od jego doręczenia oraz wezwała pozwanego do uiszczania wynagrodzenia tytułem bezumownego korzystania z nieruchomości w razie nie wykonania wezwania w terminie. Pozwany pomimo doręczenia mu wezwania w zakreślonym terminie nie wydał powódce przedmiotowej nieruchomości i nie wywiązuje się z obowiązku uiszczania wynagrodzenia za bezumowne użytkowanie nieruchomości.

Pozwany W. J. w odpowiedzi na pozew wskazał, że zajmuję działkę powódki, jednak nie całą, a jedynie ok. 10 arów. Pozostałą część nieruchomości użytkuje powódka. Nadto wskazał, że nie wpuszcza powódki na działkę, ponieważ niszczy ona jego mienie. Wniósł o to, aby mógł korzystać z zajmowanej dotychczas części działki. Na rozprawie pozwany co do zasady uznał roszczenie pozwu przyznając, iż powódka jest wyłączną właścicielką przedmiotowej nieruchomości, a jemu nie przysługują uprawnienia do korzystania z tej nieruchomości. Podnosił jednak, że chce pozostać w posiadaniu nieruchomości do czasu, kiedy w ramach innej toczącej się sprawy sądowej o podział majątku wspólnego stron biegły sądowy określi wartość majątku podlegającemu podziałowi /odpowiedź na pozew, k. 41-42/.

Sąd ustalił, co następuje:

E. J. jest wyłączną właścicielką zabudowanej działki gruntu położonej w miejscowości L., w gminie N., w powiecie n., województwie (...), oznaczoną numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,3761 ha, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Nidzicy IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...). Nieruchomość tę nabyła do majątku osobistego w drodze darowizny od ojca Z. G. w dniu 4 listopada 2010 r., która to umowa została sporządzona w formie aktu notarialnego przez notariusza w N. D. R. /dowód: okoliczność niesporna między stronami, odpis wypisu aktu notarialnego umowy darowizny sporządzonej przez notariusza w N. D. R., Rep. A nr (...), k. 8 - 11; wydruk treści działu II księgi wieczystej nr (...), k. 12/.

W 2015 r. E. J. wyraziła zgodę, aby jej ówczesny małżonek na jej nieruchomości posadowił budynek gospodarczy i prowadził w nim zakład stolarski. W. J. posadowił na tej działce nie tylko budynek gospodarczy, ale nadto trzy garaże oraz dobudował do budynku gospodarczego dodatkowe pomieszczenie. Obiekty te zostały posadowione na tej nieruchomości w czasie trwania małżeństwa stron i w czasie obowiązującego małżonków ustroju wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Pozwany prowadził i aktualnie prowadzi nadal na tej nieruchomości zakład stolarski /dowód: wyjaśnienia pozwanego, k. 250 - 250v, opinia biegłej sądowej z zakresu szacowania wartości nieruchomości M. S. L., k. 194 - 208, opinia uzupełniająca biegłej sądowej z zakresu szacowania wartości nieruchomości M. S. L., k. 261 - 262, zeznania E. J., k. 298v - 299, fotografie 32-35, 88 - 90/.

W. J. nie zajmuje całej działki gruntu nr (...), a jedynie jej część o powierzchni 0,1545 ha od strony drogi publicznej. Do czasu wizyty biegłej sądowej pozwany ogrodził zajmowaną przez siebie część działki o powierzchni 0,1545 ha. Następnie, już po wizycie biegłej sądowej /tj. po 30 marca 2021 r./ pozwany przesunął płot od strony pola w kierunku zabudowań, jednak na zwolnioną w ten sposób część działki przerzucił wytworzone przez siebie śmieci, które tam zalegają, uniemożliwiając korzystanie z tej części działki /dowód: wyjaśnienia powódki, k. 149, 297v, wyjaśnienia pozwanego, k. 297v, zeznania pozwanego, k. 299v, opinia biegłej sądowej z zakresu szacowania wartości nieruchomości M. S. L., k. 194 - 208, opinia uzupełniająca biegłej sądowej z zakresu szacowania wartości nieruchomości M. S. L., k. 261 - 262/.

W. J. wyprowadził się z mieszkania, które wchodziło w skład wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej stron położonego w N. przy ul. (...). Od połowy 2016 r. zamieszkał w budynku gospodarczym posadowionym na spornej nieruchomości i zamieszkuje tam nadal. Jest współwłaścicielem w wysokości 1/8 części nieruchomości lokalowej nr 16 położonej w N. przy ul. (...). W. J. nie korzysta z pomocy MOPS, nie figuruje w ewidencji osób bezrobotnych /dowód: wyjaśnienia powódki, k. 150, zeznania świadka M. P., k. 150, odpis zwykły księgi wieczystej nr (...), odpis zwykły księgi wieczystej nr (...), pismo MOPS, k. 315, pismo PUP, k. 317/.

W. J. nie dopuszcza E. J. do posiadania przedmiotowej nieruchomości, wielokrotnie nie wpuszczał jej na tę działkę, W. J. wyzuł E. J. z posiadania części działki nr (...) zajmując ją na powierzchni 0,1545 ha /okoliczność niesporna między stronami, dowód: zeznania świadka P. G., k. 150v, zeznania świadka K. F., k. 151, zeznania świadka K. D., k. 151v - 152, zeznania świadka D. D., k. 151v, zeznania świadka Z. G., k. 152/.

Pismem z dnia 1 marca 2019 r. E. J. wypowiedziała W. J. umowę użyczenia działki gruntu położonej w miejscowości L., o nr. (...) o powierzchni 0,3761 ha. Nadto wezwała W. J. do opuszczenia tej nieruchomości i wydania w terminie 3 miesięcy od otrzymania wezwania, przy czym zastrzegła, że jeżeli W. J. nie opuści działki w zakreślonym terminie, to dalsze jej użytkowanie nie będzie miało podstawy prawnej, a tym samym będzie on zobowiązany uiszczać na rzecz właścicielki wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Pismo to zostało doręczone W. J. w dniu 12 marca 2019 r. /dowód: oświadczenie o wypowiedzeniu umowy użyczenia, k. 17, potwierdzenie doręczenia wezwania, k. 298a, potwierdzenie nadania, k. 18, zeznania pozwanego, k. 299v/.

W. J. nie uczynił zadość pierwszemu wezwaniu, wobec czego E. J. ponownie wezwała go do opuszczenia i wydania nieruchomości /wezwanie, k. 19, potwierdzenie odbioru wezwania, k. 20/.

Wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z części działki gruntu należącej do E. J., a zajmowanej przez W. J. została wyliczona przez biegłego sądowego na kwotę 1202 zł miesięcznie w 2019 r. oraz 1268 zł miesięcznie w latach 2020 i 2021 /opinia opinia biegłej sądowej z zakresu szacowania wartości nieruchomości M. S. L., k. 194 - 208, opinia uzupełniająca biegłej sądowej z zakresu szacowania wartości nieruchomości M. S. L., k. 261 - 262/.

W. J. nie uiścił na rzecz E. J. jakiejkolwiek kwoty tytułem bezumownego korzystania z jej nieruchomości /okoliczność niesporna między stronami/.

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie pozostawał w zasadzie niesporny między stronami. Został on potwierdzony zeznaniami przesłuchanych w sprawie świadków oraz zeznaniami stron. Co do zeznań świadków Sąd wszystkie uznał za wiarygodne, świadkowie zeznawali na okoliczność posiadania nieruchomości przez pozwanego i wyzucia z posiadania powódki przez pozwanego. Zeznania świadków w osobach P. G., k. 150v, K. F., k. 151, K. D., k. 151v - 152, D. D., k. 151v, Z. G., k. 152 Sąd uznał za wiarygodne i rzetelne, tym bardziej, że były one zbieżne z zeznaniami powódki i pozwanego. Zeznania powódki Sąd uznał za wiarygodne i rzetelne w całości. Jej relacja była spontaniczna, jasna, stanowcza, precyzyjna i nie budziła żadnych wątpliwości, znajdując potwierdzenie w zeznaniach pozostałych świadków, jak i w pozostałym materiale dowodowym. Zeznania pozwanego w przeważającej części Sąd uznał również za wiarygodne, przy czym w tej części, w której pozwany wskazywał, że nie prowadzi działalności w zakresie stolarstwa na spornej działce oraz, że jest osobą bezrobotną Sąd uznał za niewiarygodne. Przeczą temu relacje świadków, powódki, załączone do akt zdjęcia, które obrazują, że pozwany zajmuje się działalnością stolarską na przedmiotowej działce.

Roszczenia strony powodowej o wydanie nieruchomości i o zapłatę zasługiwały na udzielenie ochrony prawnej.

Zgodnie z art. 222 § 1 k.c. właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Z przepisu tego wynika roszczenie windykacyjne, które wypływa bezpośrednio z prawa własności i jest z nim ściśle związane. Warunkiem uruchomienia roszczenia windykacyjnego jest istnienie prawa własności. Na właścicielu, który wytacza powództwo windykacyjne, spoczywa ciężar udowodnienia okoliczności, z których wywodzi on skutki prawne. Obowiązany jest on w pierwszej kolejności do udowodnienia, że przysługuje mu prawo własności oraz powinien udowodnić, że rzecz znajduje się w faktycznym władaniu osoby, przeciwko której roszczenie to jest wnoszone. Nie ma konieczności dowodzenia, że osoba ta jest pozbawiona skutecznego względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą. Przepis art. 222 § 1 k.c. zawiera domniemanie braku uprawnienia do władania rzeczą. Ciężar udowodnienia istnienia takiego uprawnienia spoczywa na osobie, przeciwko której skierowano powództwo windykacyjne /tj. pozwanym/.

Pozwany W. J. nie kwestionował uprawnień właścicielskich powódki do spornej nieruchomości, nadto status tej nieruchomości jako wyłącznej własności E. J. został w sposób niewątpliwy potwierdzony dowodami z dokumentów.

Pozwany od 2015 r. do dnia 12 czerwca 2019 r. użytkował przedmiotową nieruchomość na podstawie nieformalnej umowy użyczenia /art. 710 k.c./, która dla swej ważności i skuteczności nie wymagała żadnej formy. Jednak pismem z dnia 1 marca 2019 r. E. J. wypowiedziała W. J. umowę użyczenia tej działki gruntu wzywając go do opuszczenia tej nieruchomości i wydania w terminie 3 miesięcy od otrzymania wezwania, przy czym zastrzegła, że jeżeli W. J. nie opuści działki w zakreślonym terminie, to dalsze jej użytkowanie nie będzie miało podstawy prawnej, a tym samym będzie on zobowiązany uiszczać na rzecz właścicielki wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Przez tę czynność prawną E. J. wyraziła w sposób wyraźny wolę zakończenia umowy użyczenia. Podstawa prawna wypowiedzenia umowy użyczenia przez powódkę wynika z przepisów art. 365 1 k.c., który przewiduje, iż zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu. Wobec powyższego niewątpliwym pozostaje, że pozwany W. J. wskutek skutecznego doręczenia mu pisma z 1 marca 2019 r. wzywającego do opuszczenia nieruchomości utracił tytuł prawny do zajmowania tej nieruchomości z upływem dnia 12 czerwca 2019 r. /a więc w dniu 13 czerwca 2019 r. nie legitymował się już żadnym skutecznym wobec właścicielki prawem do użytkowania tej działki gruntu/.

W toku niniejszego postępowania sądowego powódka wykazała, że przysługuje jej wyłączne prawo własności przedmiotowej nieruchomości. Nadto wykazała, iż została faktycznie wyzuta przez pozwanego z posiadania tej nieruchomości, a ściślej mówiąc tej części nieruchomości. Przyznał to sam pozwany na rozprawie, wskazując, iż faktycznie nie wpuszcza właścicielki na przedmiotową działkę gruntu. Potwierdzili to także świadkowie w osobach świadków P. G. /k. 150v/, K. F. /k. 151/, K. D., /151v - 152/, D. D. /k. 151v/, Z. G. /k. 152/.

W toku postępowania sądowego pozwany W. J. nie zdołał wykazać, aby na datę wyrokowania przysługiwały mu jakiekolwiek uprawnienia skuteczne względem powódki do władania rzeczą.

Zważywszy na poczynione wyżej ustalenia Sąd w pełni podzielił zasadność roszczenia windykacyjnego wysuniętego przez powódkę i w konsekwencji nakazał pozwanemu W. J., aby - w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia wyroku - opróżnił, opuścił wraz ze wszystkim rzeczami prawa jego reprezentującymi i wydał powódce E. J. zajmowaną przez niego o powierzchni 0,1545 ha część nieruchomości gruntowej składającej się z zabudowanej działki gruntu położonej w miejscowości L., w gminie N., w powiecie (...), województwie (...), oznaczoną numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,3761 ha, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Nidzicy IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Odnośnie przestrzennego zakresu żądania Sąd ustalił, iż pozwany nie zajmuje całej działki gruntu nr (...), a jedynie jej część o powierzchni 0,1545 ha. Do czasu oględzin biegłej sądowej /tj. do dnia 30 marca 2021 r./ pozwany ogrodził zajmowaną przez siebie część działki o powierzchni 0,1545 ha. Następnie, już po wizycie biegłej sądowej pozwany przesunął płot od strony pola w kierunku zabudowań o kilka metrów, jednak na zwolnioną w ten sposób część działki przerzucił wytworzone przez siebie śmieci w dużych ilościach, gromadzone przez kilka lat, które tam zalegają, uniemożliwiając korzystanie z tej części działki. Tym samym Sąd uznał, iż pomimo przesunięcia płotu, pozwany zajmuje dalej tę część działki o powierzchni 0,1545 ha, albowiem wyrzucił na nią wytworzone przez siebie śmieci w znacznych ilościach. Zalegające śmieci na tej części działki uniemożliwiają korzystanie z niej przez powódkę.

Odnośnie terminu, który zakreślono pozwanemu na wydanie, opuszczenie i opróżnienie nieruchomości Sąd kierował się treścią art. 320 k.p.c., który stanowi, że w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w sprawach o wydanie nieruchomości wyznaczyć w wyroku odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia. Zastosowanie tego przepisu ma doprowadzić do sytuacji, gdy orzeczenie sądu jest wykonywane bez potrzeby przeprowadzania postępowania egzekucyjnego. Wyznaczając termin i uznając go za odpowiedni sąd musi brać pod uwagę interesy obu stron, a także skutki, jakie orzeczenie spowoduje w ich sferze prawnej i życiowej. Strona powodowa żądała zakreślenia pozwanemu 14 dniowego terminu. W ocenie Sądu termin dłuższy, bo termin 1 miesiąca realnie pozwoli na wykonanie obowiązków przez stronę pozwaną, a jednocześnie nie będzie nadmiernie dolegliwy dla powódki. Nie można tracić z pola widzenia, że pozwany jest świadomy braku jakichkolwiek uprawnień do nieruchomości od czerwca 2019 r., od tego czasu miał wystarczająco długi okres na przygotowanie się na wydanie nieruchomości, jej opuszczenie, opróżnienie i przygotowanie sobie nowego miejsca do zamieszkania. W ocenie Sądu wszystkie te czynności pozwany jest w stanie wykonać w ciągu 1 miesiąca, tym bardziej, że dysponuje lokalem do zamieszkania, gdzie może się przeprowadzić w każdej chwili, a swoje rzeczy /maszyny, sprzęt stolarski, śmieci/ może również z łatwością usunąć w terminie 1 miesiąca. Tym bardziej, że jak sam wielokrotnie wskazywał na rozprawie, zaczął czynić już starania o wywiezienie swego sprzętu z tej działki.

Nakazanie pozwanemu wydania i opuszczenia przedmiotowej nieruchomości stawia go przed koniecznością zmiany dotychczasowego miejsca zamieszkania. Okolicznością niesporną było bowiem, że pozwany zamieszkuje w budynku gospodarczym, które to miejsce uczynił swoim centrum życiowym. Sąd zbadał sytuację bytowo - materialną pozwanego pod kątem okoliczności wskazanych w art. 14 ustawy o ochronie praw lokatorów mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego /Dz. U. z 2020 r. poz. 611 z późn. zm./. Pozwany nie jest osobą chorą obłożnie, nie jest emerytem lub rencistą spełniającym kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, osobą spełniająca kryteria określone przez radę gminy w drodze uchwały ani nie jest osobą bezrobotną. Nawet gdyby pozwany spełniał którąkolwiek z tych przesłanek z art. 14 ust. 4 pkt 2 - 6, to i tak z racji faktu, że posiada on inny lokal mieszkalny, gdzie może zamieszkać, na podstawie art. 14 ust. 4 in fine nie przysługuje mu prawo do otrzymania lokalu socjalnego. Dlatego też w pkt. II wyroku orzekł, że pozwanemu W. J. nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego.

W konsekwencji uwzględnienia roszczenia windykacyjnego zaszły podstawy do analizy zasadności wysuniętego przez powódkę roszczenia o zapłatę z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 czerwca 2020 r. właściciel pozbawiony możliwości korzystania z rzeczy na skutek jej posiadania przez osobę do tego nieuprawnioną może skorzystać z kilku instrumentów prawnych wywodzących się z prawa rzeczowego, ze stosunków umownych, czynów niedozwolonych, czy też w określonych sytuacjach z bezpodstawnego wzbogacenia. Ochrona przewidziana w art. 224 § 2 k.c. w zw. z art. 225 k.c. i 230 k.c., które regulują roszczenia uzupełniające roszczenie właściciela o wydanie rzeczy, ma zastosowanie, gdy właściciela i posiadacza nie łączy stosunek umowny albo doszło do jego wygaśnięcia. Według art. 230 k.c. w razie zakończenia umowy właściciel nieruchomości jest uprawniony do dochodzenia od posiadacza, który nadal korzysta z jego przedmiotu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości na podstawie art. 230 k.c. w zw. z art. 225 k.c. i art. 224 § 2 k.c. Zgodnie z treścią art. 224 § 2 k.c. i art. 225 k.c. właścicielowi przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z jego rzeczy. Posiadacz jest zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z cudzej rzeczy bez względu na to, czy właściciel rzeczy, nie korzystając z niej, poniósł jakąkolwiek stratę i niezależnie od tego, czy posiadacz faktycznie korzystał z rzeczy, odnosząc korzyść wymierną. Roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie jest uzależnione od winy bezumownego posiadacza, lecz jedynie od jego złej wiary i opiera się na założeniu, że właściciel ma prawo do uzyskania od podmiotu władającego w złej wierze jego rzeczą wynagrodzenia w takiej samej wysokości, w jakiej otrzymałby zapłatę od posiadacza, którego posiadanie opierało się na prawie. W orzecznictwie wskazuje się, że w kwestii wysokości należnego wynagrodzenia właściwą będzie kwota, którą posiadacz musiałby zapłacić właścicielowi, gdyby jego posiadanie opierało się na prawie. Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy obejmuje zatem to wszystko, co uzyskałby właściciel, gdyby ją wynajął, wydzierżawił lub oddał do odpłatnego korzystania na podstawie innego stosunku prawnego /S. Rudnicki, Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 1996, s. 265-266/. O wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy i czas posiadania rzeczy /zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 1984 r., III CZP 20/84, a także wyrok z dnia 15 kwietnia 2004 r., IV CSK 273/03/.

Pozwany W. J. od dnia 13 czerwca 2019 r. był posiadaczem części nieruchomości w złej wierze. W złej wierze jest ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, wie, że prawo to mu nie przysługuje, albo też ten, kto wprawdzie ma świadomość co do nieprzysługiwania mu określonego prawa, jednakże jego niewiedza nie jest usprawiedliwiona w świetle okoliczności danej sprawy. Dobrą wiarę wyłącza więc zarówno pozytywna wiedza o braku przysługującego prawa, jak i brak takiej wiedzy wynikający z braku należytej staranności, a więc niedbalstwa /tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 kwietnia 2018 r., sygn. akt III CSK 322/17, LEX nr 2490601/.

W celu wyliczenia wysokości czynszu dzierżawnego za okres wskazany przez powódkę Sąd dopuścił dowód z opinii biegłej sądowej z zakresu szacowania wartości nieruchomości. Biegła po dokonaniu oględzin nieruchomości sporządziła opinię pisemną, w której wyliczyła wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z części działki gruntu należącej do E. J. na kwotę 1202 zł miesięcznie w 2019 r. oraz 1268 zł miesięcznie w latach 2020 i 2021 /k. 194 i 208 i k. 261 - 262/. Opinia ta jest jasna, pełna, precyzyjna, nie zawiera żadnych sprzeczności, dokonane ustalenia i wyliczenia są kompleksowo uzasadnione. Sąd podzielił wnioski opinii w całości jako rzetelne i na jej podstawie dokonywał ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Pozwany zarzucił opinii, że po pierwsze stawkę czynszu biegła ustaliła biorąc pod uwagę nieruchomości porównawcze, które znacząco odbiegały charakterem, położeniem, wartością, przeznaczeniem od zajmowanej przez niego działki, a nadto wskazywał, że na działce są posadowione garaże, które nie stanowią własności powódki, ale ojca pozwanego J. J..

Te zastrzeżenia pozwanego nie zasługiwały na uwzględnienie. Biegła w sposób wyczerpujący wyjaśniła, jakie cechy zadecydowały o wyborze nieruchomości podobnych względem nieruchomości wycenianej. Zastosowane podejście porównawcze jest powszechnym przy sporządzaniu tego rodzaju ekspertyz. Pomiędzy nieruchomościami przyjętymi do porównania a nieruchomością szacowaną nie musi zachodzić cecha identyczności, mają natomiast istnieć więzi polegające na podobieństwie, a nie tożsamości. Takie też nieruchomości przyjęto w opinii jako nieruchomości porównawcze.

Co do drugiego zastrzeżenia pozwanego odnośnie własności garaży również zarzut ten należało potraktować jako całkowicie nietrafny. Podstawą obliczenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości są pożytki cywilne, jakie z tej nieruchomości mógł uzyskać właściciel zawierając umowę dzierżawy nieruchomości będącej w takim stanie, w jakim była w okresie, za jaki żąda wynagrodzenia. Dotyczy to również nieruchomości, na którą posiadacz dokonał nakładów. Skoro bowiem poczynione przez posiadacza nakłady stały się elementem składowym nieruchomości i tym samym przedmiotem własności strony powodowej, nie ma podstaw do odmiennego określania stanu nieruchomości dla celów dokonywanych rozliczeń /tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 września 2005 r., sygn. II CK 61/05/. Zupełnie inną kwestią jest zagadnienie rozliczenie z tytułu poczynionych przez pozwanego nakładów na przedmiotową nieruchomość, co jednak nie było przedmiotem niniejszej sprawy.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w pkt. III i IV wyroku. Co do żądanych odsetek Sąd roszczenie to uwzględnił, zważywszy, iż właściciel nieruchomości może żądać odsetek za opóźnienie w zapłacie wynagrodzenia przewidzianego odrębnie za poszczególne okresy bezumownego korzystania z nieruchomości, jeżeli różne są terminy wymagalności tego wynagrodzenia /tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 lipca 2012 r., sygn. akt I CSK 669/11, OSNC 2013, nr 3, poz. 38/.

W punkcie V wyroku Sąd umorzył postępowanie w pozostałym zakresie, tj. w zakresie kwoty 80,13 zł, co do której strona powodowa cofnęła powództwo i zrzekła się roszczenia w tym za kresie /k. 299/. Wobec powyższego w tej części umorzenie nastąpiło na podstawie art. 203 § 1 k.p.c. w zw. z art. 355 k.p.c.

O kosztach w pkt. VI Sąd orzekł na zasadzie art. 98 § 1 k.p.c. obciążając nimi w całości stronę przegrywającą proces. Na koszty strony powodowej złożyły się: opłata sądowa od pozwu 600 zł /k. 3/, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 1800 zł ustalone w oparciu o przedłożony spis kosztów wraz z potwierdzeniami opłacenia pełnomocnika przez powódkę na tę kwotę /k. 298/ oraz kwota 1000 zł wpłącona przez powódke tytułem zaliczki na wynagrodzenie biegłego /k. 219/. Natomiast na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 102 k.p.c. Sąd odstąpił od obciążania pozwanego W. J. nieuiszczonymi kosztami sądowymi pokrytymi tymczasowo przez Skarb Państwa, z uwagi na jego sytuację majątkową i bytową.

Z powyższych racji i na podstawie powołanych przepisów orzeczono jak w sentencji.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Krystyna Szczepkowska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Nidzicy
Osoba, która wytworzyła informację:  sędzia Grzegorz Michalski
Data wytworzenia informacji: